Phân tích phần 1 của bài thơ Tây Tiến 14 câu đầu Qua đó nhận xét về bút pháp lãng mạn của Quang Dũng

Chào em, em tham khảo dàn ý nhé:

I.Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm, luận đề

II.Thân bài

1.Giới thiệu khái quát

-Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ

-Nội dung, nghệ thuật

2.Phân tích

*2 câu thơ đầu tiên “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!/ Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”

- Tiếng gọi tha thiết “Tây Tiến ơi”

->tình cảm sâu nặng

- Nhắc tên con “sông Mã” đầu tiên trong nỗi nhớ

-> người bạn thân thiết, chứng nhân

- Điệp từ “nhớ” -> tô đậm nỗi nhớ “rừng núi” trào dâng là cảm xúc chủ đạo

- Từ láy “chơi vơi” -> diễn tả nỗi nhớ trong cảm giác chống chếnh, hẫng hụt

=> Nỗi nhớ dẫn đường cho những hồi tưởng về một thời Tây Tiến

*Một thời Tây Tiến

- Cung đường Tây Tiến mở ra theo chiều không gian

+ Những địa danh xa lạ: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông… gợi sự heo hút, hoang vắng

+ “Sương lấp” sương núi dày đặc -> lạnh buốt và nguy hiểm

+ Dốc:

++ Từ láy: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút

++ Nhịp ngắt 4/3

++ Con số ước lệ được lặp lại “ngàn thước”

++ Thanh Trắc liên tiếp

+ “Mưa xa khơi”: mưa nguồn chớp bể

- Cung đường Tây Tiến mở ra theo chiều thời gian:

+ Từ láy hoàn toàn: chiều chiều, đêm đêm -> triền miên, thường trực

+ “Chiều chiều” là “thác gầm thét” -> uy hiếp

+ “Đêm đêm” là “cọp trêu người” -> đe dọa tính mạng

=>Đầy đủ núi cao, vực sâu, dốc thẳm, mưa rừng, sương núi, thác gầm, cọp dữ “Thục đạo chi nan, nan vu thướng thanh thiên” (Lí Bạch)

- Người lính Tây Tiến dũng cảm, can trường

+ Gian khổ, hi sinh:

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời

+ Hồn nhiên, tinh nghịch, lạc quan:

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

+ Bay bổng, lãng mạn:

“Mường Lát hoa về trong đêm hơi”

“Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”

Nghệ thuật vẽ mây nảy trăng, thi trung hữu nhạc.

3.Tổng kết

III.Kết luận

Tổng kết vấn đề

** Em tham khảo dàn ý và bài viết dưới đây nhé **

* Dàn ý

A. Mở Bài

     - Giới thiệu về tác giả, tác phẩm

     - Khái quát nội dung 14 câu thơ đầu.

     - Dẫn dắt vấn đề

B. Thân Bài

 - Hai dòng thơ đầu: Nỗi nhớ bao trùm, mạch cảm hứng chủ đạo của bài thơ

     + “Sông Mã”, “Tây Tiến” đều như trở thành những người thân thương ruột thịt mà Quang Dũng dành trọn tình cảm nhớ thương.

    + “Nhớ chơi vơi” là nỗi nhớ lạ lùng của những người lính từ phố thị.

- Hai câu thơ tiếp:

      + “Sài Khao”, “Mường Lát” là những địa danh gợi nhắc về địa bàn hoạt động.

      + Ông dành những tình cảm yêu thương đặc biệt cho nơi đây, trở thành kỷ niệm khắc sâu trong lòng.

 - Bốn câu thơ tiếp “Dốc…xa khơi”:

        + Gợi sự hiểm trở của núi rừng Tây Bắc, sự vất vả và những nỗ lực kiên cường của người lính chiến khi hành quân.

      + “Súng ngửi trời” là hình ảnh nhân hóa.

      + “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” là vẻ đẹp của sự sống, sự thi vị lãng mạn giữa núi rừng.

- Hai câu thơ “Anh bạn…quên đời”:

   + Sự hy sinh cao cả của người lính chiến, tư thế hiên ngang, oai hùng.

   + Niềm xót xa cùng với sự cảm phục tinh thần hy sinh của Quang Dũng dành cho đồng đội.

- Bốn câu kết đoạn: “Chiều chiều…nếp xôi”

    + Vẻ oai linh, hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc  

   + Sự bừng tỉnh khỏi kỷ niệm của tác giả, quay về hiện thực với nỗi nhớ tha thiết.

C. Kết Bài

    - Đánh giá chung

    - Nêu cảm nghĩ

** Bài viết tham khảo

       Cuối năm 1948 tại Phù Lưu Chanh, nhà thơ Quang Dũng đã viết bài thơ “Tây Tiến”. Bài thơ ra đời khi những cảm xúc, kí ức của tác giả về những ngày chiến đấu ở binh đoàn Tây Tiến còn chưa xa, còn nóng bỏng trong tâm trí nhà thơ. Ban đầu, nhà thơ đặt tên là: “Nhớ Tây Tiến”, lần sau in lại ông bỏ từ “nhớ” đi, bởi từ “nhớ” ở đầu đề bài thơ là thừa. Không cần dùng từ “nhớ” bởi Tây Tiến ngay từ những câu thơ đầu tiên đã thấy hiển hiện một nỗi nhớ da diết khắc khoải như có hình có khối trong lòng người. Tình cảm ấy đã trở thành điểm tựa tinh thần để ngòi bút Quang Dũng đi vào miêu tả, tái hiện lại chặng đường hành quân gian khổ của người lính trong binh đoàn Tây Tiến.
      Bài thơ “Tây Tiến” có thể chia làm ba phần chính, tái hiện những mảng màu khác nhau trong bức tranh về đời sống chiến đấu của người lính. Đoạn trích nói trên ở phần đầu tác phẩm vẽ nên cảnh hiểm trở, hoang sơ mà hùng vĩ nên thơ của núi rừng Tây Bắc và con đường hành quân đầy gian khổ của người lính.
      Mở đầu bài thơ “Tây Tiến” là một tiếng gọi thiết tha, cất lên từ miền xa thẳm của nỗi nhớ trong kí ức, dòng chảy cảm xúc như được khơi mạch bắt đầu từ tiếng gọi ấy:
             “Sông Mã xa rồi, Tây Tiến ơi!
             Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.”
   Kỉ niệm sống dậy, tràn ngập trong tâm hồn nhà thơ nỗi niềm bâng khuâng nhớ tiếc; nhớ tiếc những tháng ngày hành quân cùng binh đoàn Tây Tiến giữa miền đất Tây Bắc kì vĩ. Nhớ tiếc cái quá khứ chia xa, nhưng giờ đây chỉ còn là hoài niệm. Câu thơ thứ hai có điệp từ “nhớ” như để tô đậm, khắc sâu, gia tăng sắc thái, ý nghĩa cho nhau. Từ "nhớ" thứ nhất hướng về một đối tượng cụ thể (núi rừng). Từ “nhớ” thứ hai chỉ tính chất nhớ của nỗi lòng. Trước Quang Dũng đã có nhiều người viết hay, viết nhiều về nỗi nhớ: như nhớ bồi hồi, bồn chồn nhớ đôi mắt, nhớ tiếng…
     Nhưng có lẽ trạng thái "chơi vơi", thì hình như là sáng tạo táo bạo, độc đáo của Quang Dũng. Với từ “chơi vơi”, một từ láy vừa gợi cảm, vừa gợi hình, nỗi nhớ như bỗng có hình dáng chông chênh, bồng bềnh bồng bềnh trong không gian bao la, trong thời gian xa thẳm, bâng khuâng, lửng lơ mà lưu luyến đầy ắp nhớ thương gợi cho người đọc một ấn tượng rất thú vị. Hai câu thơ đều được kết bằng âm “ơi”, là âm mở khiến cho lời thơ như lan tỏa mênh mang, như tiếng gọi thiết tha, như chiều sâu nỗi nhớ da diết pha lẫn tiếc nuối.
    Từ nỗi nhớ chơi vơi, mạch cảm xúc của bài thơ như tuôn chảy dưới ngòi bút của Quang Dũng, tái hiện sinh động khung cảnh núi rừng miền Tây hiểm trở, dữ dội hoang sơ, mà giàu chất thơ và con đường hành quân đầy gian khổ của người lính:
       “ Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
         Mường Lát hoa về trong đêm hơi”
Những địa danh Sài Khao, Mường Lát…đi vào trong lời thơ gợi cái hoang vu xứ lạ. Người lính Tây Tiến đi trong màn sương dữ dội, dày đặc. Sương như lấp cả Sài Khao hay lấp đoàn quân mỏi đang đi. Câu thơ trên đọng lại ở chữ “mỏi” như hơi thở nặng nhọc của con người, thì câu thơ dưới, cảm giác mệt mỏi được xóa đi bởi những hình ảnh đẹp lung linh như trong cõi mộng: “Hoa về trong đêm hơi”. Đây là hình ảnh đầy sáng tạo, một hình ảnh thơ mang đậm tâm hồn một thi nhân. Nó xuất phát từ hiện thực cuộc sống là đoàn người đi phải đốt đuốc trong đêm Tây Bắc mịt mù sương núi. Nhưng với con mắt lãng mạn tinh tế, bằng hàng loạt thanh bằng,Quang Dũng đã nâng thực tế đó lên thành hình ảnh diễn tả trạng thái lâng lâng như sương, như hương, như hoa như hồn người. Thật là một câu thơ rất tài hoa, lãng mạn.
    Tiếp tục cảm hứng lãng mạn tài hoa ấy, khung cảnh núi rừng miền Tây với thác lũ mưa nguồn cùng con đường hành quân cheo leo trên dốc núi, trong sương mờ, bên vực thẳm cứ lần lượt hiện ra như một cuốn phim màu quay chậm, theo bước chân hành quân của người lính:
       “Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
        Heo hút cồn mây súng ngửi trời
       Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
       Nhà ai pha luông mưa xa khơi.”
   Miền Tây Tổ quốc xa xôi với đủ núi cao vực thẳm dường như sống dậy trước mắt người đọc. Bốn câu thơ sử dụng nhiều tính từ là từ láy rất tạo hình: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút...cùng với các điệp từ, điệp ngữ, tiết tấu nhịp điệu, âm thanh...tất cả như để nhấn mạnh hơn sự hiểm trở, dữ dội, hoang vu, heo hút, điệp trùng và độ cao ngất trời của núi rừng miền Tây Tổ quốc. Dường như dốc nọ nối tiếp dốc kia gập ghềnh thăm thẳm để thử thách lòng nhẫn nại dũng cảm, can trường của người lính. Câu thơ như bẻ đôi gây cảm giác hai sườn núi vút lên đổ xuống gần như thẳng đứng. Thiên nhiên chênh vênh dựng đứng là lời thách thức bước chân chinh phục của người lính Tây Tiến. Và trên nền khung cảnh thiên nhiên ấy, chi tiết “súng ngửi trời” như đưa tư thế người lính vượt lên trên sự heo hút hiểm trở của núi rừng. Hai chữ “ngửi trời” được dùng rất tự nhiên, độc đáo và cũng thật khỏe khoắn tinh nghịch. Nhất là từ “ngửi” tạo được một hình ảnh nhân hóa. Mũi súng như đang ngửi để thăm dò, nhận biết, thưởng thức cái hương vị của mây trời. Nhờ đó mà thiên nhiên trở nên gần gũi với con người và người lính được nâng lên một tư thế rất đỗi tự hào. Đó là tư thế chiến thắng của những con người tươi trẻ lạc quan yêu đời trước thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, hoành tráng. Đúng như Tố Hữu đã viết:
      “Mấy chàng lính trẻ măng tơ
  Nghêu ngao gõ bát hát chờ cơm sôi”
Giọng thơ gân guốc hào hùng bởi rất nhiều thanh trắc bỗng dịu đi tha thiết bâng khuâng bởi câu thơ kết toàn thanh bằng, “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”. Âm hưởng nhịp nhàng, nhè nhẹ của những thanh bằng cộng với cách ngắt nhịp câu thơ 2-2-3 như kéo dài âm điệu mượt mà trong lời thơ, vẽ ra một không gian mênh mang, bao la. Không gian ấy được thu vào tầm mắt người lính Tây Tiến từ một thế đứng rất “lính”. Người lính đã nhìn lên, nhìn xuống, đến đây như dừng chân bên dốc núi phóng tầm mắt nhìn ngang ra xa để thấy nhà ai đó thấp thoáng, ẩn hiện sau một không gian mịt mùng, sương rừng mưa núi. 
    Vừa tiếp nối mạch cảm xúc về thiên nhiên Tây Bắc vừa làm nổi rõ hình ảnh người lính:
            “Chiều chiều oai linh thác gầm thét
              Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”
     Tây Băc dữ dội hoang sơ không chỉ được mở ra theo chiều không gian, theo những địa danh xứ lạ: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch…mà còn được khám phá ở cả chiều dài thời gian. “Chiều chiều”, “đêm đêm” là những điệp từ nhấn mạnh cái hoang vu, dữ dội và cái uy lực ghê rợn của thiên nhiên, dường như chỉ có thác gầm và cọp hú ngự trị ngày đêm.
     Trên nền thiên nhiên kì vĩ hoang dã, nỗi nhớ của nhà thơ với đồng đội của mình trở nên day dứt, trầm lắng đi, khi nghĩ đến những người bạn đã “bỏ quên đời” giữa chặng đường hành quân gian khổ:
           “Anh bạn giãi dầu không bước nữa
            Gục lên súng mũ bỏ quên đời”
    Không nên hiểu câu thơ theo ý nghĩa người lính mệt mỏi gục lên súng mũ quên hết thảy sự đời. Hiểu như thế e làm mất đi vẻ hào hùng, khí phách đẫm chất bi tráng của người lính nổi bật trên nền núi rừng hiểm trở. Ở đây Quang Dũng miêu tả cái chết của đồng đội như một sự xả thân cho lí tưởng. Người lính chết mà vẫn cầm chắc tay súng, chết trong tư thế lên đường, tư thế hành quân. Đây là hình ảnh vừa bi vừa hùng làm tỏa sáng vẻ đẹp lí tưởng của người lính. Khắc họa sự hi sinh của người chiến sĩ trong tư thế chiến đấu là hình ảnh được nhiều nhà thơ xây dựng, ngợi ca. Đó là người lính trong thơ Chính Hữu:
      “Bạn ta đó chết trên dây thép ba tầng
        Một bàn tay chưa rời báng súng
        Chân lưng chừng nửa bước xung phong”
Đó là hình ảnh giải phóng quân hiên ngang trong thơ Lê Anh Xuân:
         “Và anh chết trong khi đang đứng bắn
          Máu anh phun theo lửa đạn cầu vồng
         Bởi anh chết rồi nhưng lòng dũng cảm
         Vẫn đàng hoàng nổ súng tiến công”
Giữa những kỉ niệm đầy gian nan khổ ải, đoạn thơ Quang Dũng khép lại bằng những kỉ niệm ấm áp, vút cao như một tiếng hát vui:
       “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
        Mai Châu mùa em thơm nếp sôi”.
Âm điệu đang căng thẳng bi thương, bỗng chuyển sang êm ả thanh bình. Nhớ về Tây Tiến, nhà thơ không thể quên tình cảm quân dân trong những tháng ngày hành quân dãi dầu gian khổ. Trên con đường gian lao, một hôm nào đó người lính đã dừng chân ở một bản làng giữa rừng sâu. Nơi đây, các anh đã được đồng bào, đặc biệt là các cô gái: Mèo, Mán, Mường… xinh đẹp như những bông hoa rừng đón tiếp niềm nở bằng những bữa cơm nếp xôi mà khói hương từ đấy cứ thơm ngát mỗi bước quân hành. Đúng như nhà thơ Quang Huy đã viết:
         “Buổi anh đi em hơ tàu chuối ngự
          Nắm xôi rền thơm mãi giữa hàng quân.”
Câu thơ của Quang Dũng có từ “ôi” để gợi lên nỗi nhớ, “nhớ ôi” như tiếng nói hoài niệm, sao xuyến cháy bỏng trong trái tim nhà thơ. Bữa cơm đầu lên khói tỏa lan mùi nếp xôi gợi nhớ tới không khí gia đình đầm ấm, xua tan đi cảm giác heo hút trống vắng ở tâm hồn những người chiến sĩ còn rất trẻ. Cách nói của Quang Dũng trong câu thơ rất lạ, không phải Mai Châu nhà em mà là “Mai Châu mùa em”. “Mùa” ở đây phải chăng là mùa của nỗi nhớ về những tấm lòng thơm thảo, của kỉ niệm một mốc thời gian đã trở thành dấu ấn in sâu trong trái tim người chiến sĩ. Đúng như Chế Lan Viên đã viết:
      “Đất Tây Bắc tháng ngày không có lịch
       Bữa xôi đầu còn toả nhớ mùi hương”