Nhân tố hàng đầu chi phối nền chính trị thế giới và quan hệ quốc tế ở nửa sau thế kỉ XX là

 

Hai cực

Một cực

Đa cực

Hòa hoãn

Một trật tự thế giới được thiết lập trên cơ sở các nước tư bản thắng trận áp đặt quyền thống trị đối với các nước bại trận.

Một trật tự thế giới hoàn toàn do chủ nghĩa tư bản thao túng, chi phối nền thống trị thế giới.

Một trật tự thế giới hoàn toàn do chủ nghĩa xã hội thao túng, chi phối quan hệ quốc tế.

Một trật tự thế giới có sự phân cực giữa hai phe xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa.

Thắng lợi của cách mạng Trung Quốc (1949)

Thắng lợi của cuộc cách mạng dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu

Thắng lợi của cách mạng Việt Nam (1945)

Thắng lợi của cách mạng Cuba (1959)

Tình trạng đối đầu giữa Liên Xô- Mĩ, đỉnh cao là cuộc Chiến tranh lạnh

Xu thế hòa hoãn và hòa dịu, đối thoại và hợp tác

Các cuộc xung đột sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp lãnh thổ liên tục diễn ra

Xu thế hòa bình, ổn định, hợp tác

Hòa bình, ổn định, hợp tác phát triển.

Hoà hoãn và hoà dịu trong quan hệ quốc tế.

Cùng tồn tại trong hoà bình, các bên cùng có lợi.

Hoà nhập nhưng không hoà tan.

Đơn cực

Hai cực

Đa cực

Không phân cực

Sức mạnh quân sự

Sức mạnh khoa học - kĩ thuật

Sức mạnh kĩ thuật

Sức mạnh chính trị - quân sự