Một trong những xu hướng biến đổi trong quá trình diễn thế nguyên sinh trên cạn là:

Quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, song song có sự biến đổi của môi trường, để đến cuối cùng có một quần xã tương đối ổn định

Quá trình biến đổi nhảy cóc của quần xã qua các giai đoạn, song song có sự biến đổi của môi trường.

Quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, song song có sự biến đổi của môi trường, để đến cuối cùng quần xã diệt vong

Quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, để đến cuối cùng có một quần xã không thay đổi qua thời gian.

Sự cạnh tranh sinh học giữa các loài trong quần xã

Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài ưu thế trong quần xã

Tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã

Sự sinh sản của các loài trong quần xã

Sự thay đổi của khí hậu như lũ lụt, cháy rừng.

Hoạt động khai thác tài nguyên của con người.

Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.

Hoạt động mạnh mẽ của loài đặc trưng.

Loài đặc trưng

Loài thứ yếu

Loài chủ chốt

Loài đặc hữu

Trong quá trình diễn thế nguyên sinh các loài có tuổi thọ thấp, kích thước nhỏ thay thế dần các loài có tuổi thọ cao, kích thước lớn.

Giới hạn của các nhân tố sinh thái ngày càng hẹp, môi trường trở nên ổn định hơn.

Chuỗi thức ăn ngày càng phức tạp, trong đó chuỗi thức ăn bắt đầu bằng mùn bã hữu cơ ngày càng đóng vai trò quan trọng.

Số lượng loài trong quần xã ngày càng tăng, số cá thể của mỗi loài ngày càng giảm.

Diễn thế nguyên sinh

Diễn thế thứ sinh

Diễn thế khôi phục     

Diễn thế nguyên sinh hoặc Diễn thế khôi phục

Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết→cây gỗ nhỏ và cây bụi → rừng thưa cây gỗ nhỏ  → cây bụi và cỏ chiếm ưu thế→Trảng cỏ.

Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết →cây bụi và cỏ chiếm ưu thế →rừng thưa cây gỗ nhỏ →cây gỗ nhỏ và cây bụi→ Trảng cỏ.

Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết → rừng thưa cây gỗ nhỏ →cây bụi và cỏ chiếm ưu thế →cây gỗ nhỏ và cây bụi →Trảng cỏ.

Rừng lim nguyên sinh bị chặt hết →rừng thưa cây gỗ nhỏ →cây gỗ nhỏ và cây bụi  →cây bụi và cỏ chiếm ưu thế →Trảng cỏ.