phân tích luận điểm 3 Có lý tưởng sống, mục đích sống cao đẹp: sống và làm việc vì người khác : mình vì ai mà làm việc? của bài lặng lẽ Sa Pa

Là một thanh niên hai mươi bảy tuổi, cái tuổi sôi nổi yêu đời ham hoạt động, anh đã tự nguyện nhân công tác một mình ở đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét. Công việc tưởng như đơn giản, chỉ cần đo gió, đo mưa, tính mây, tính nắng cho chính xác nhưng anh phải vượt qua bao nhiêu khó khăn thử thách.

Anh tâm sự với ông họa sĩ già "gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im lúc đó mới thật dễ sợ; nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung..." Nhưng có lẽ cái khó nhất là phải sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, không một bóng người quanh năm suốt tháng.

Ở chỗ đó, muốn gặp người khác nhìn trông và nói chuyện là một điều khó. Vậy mà anh vượt qua tất cả sự gắn bó với công việc đến say mê khiến anh không cảm thấy cô độc vì anh thấy công việc của mình gắn bó với việc của bao an hem đoàn viên. Và nhất là anh thấy rõ với công việc của mình, anh đã được "dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu". Có hiểu được như vậy mới thấy được hạnh phúc của anh khi được biết mình cũng góp phần vào cuộc chiến đấu hạ phản lực Mỹ trên cầu Hàm Rồng. Đẹp đẽ biết bao, càng đọc tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa ta càng phát hiện những nét đáng yêu đáng quý của người thanh niên ấy.

Anh ham mê đọc sách và nghiên cứu sách vở, tự lo liệu để thường xuyên có sách đọc. Anh tâm sự với cô gái trẻ "Cô cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện". Anh đã tạo cho mình cuộc sống sôi nổi năng động đầy hứng thú. Anh nuôi gà lấy trứng, trồng hoa lay ơn, thược dược vàng tím đỏ rực rỡ. Anh trông vườn cây thuốc quý, anh sắp xếp một căn nhà ba gian sạch sẽ...

Cuộc sống tinh thần của anh sáng như pha lê, không vương hạt bụi. Trong cuộc tiếp xúc ngắn ngủi ba mươi phút với bác lái xe, ông họa sĩ già và cô kĩ sư nông nghiệp trẻ, tính hiếu khách, thái độ nhân hậu ấm tình người của anh ta làm ta cảm động. Anh lo lắng tìm thuốc quý để chữa bệnh cho người vợ bác lái xe, anh hái hoa gửi tặng cô gái, biếu làn trứng, làm thức ăn cho những vị khách quý bất chợt ghé thăm. Những nét tính cách trên ánh lên vẻ đẹp tâm hồn của anh, người thanh niên sống trong chế độ mới, làm chủ tập thể.

Thường các tác giả rất quan tâm đến việc đặt tên các nhân vật. Nhưng trong Lặng lẽ Sa Pa thì lại không như vậy. Nhân vật chính của chúng ta không có tên. Tác giả chỉ gọi đơn giản là "Anh thanh niên" kèm theo một nét vẽ đơn sơ "tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ". Có lẽ đó cũng là một dụng ý nghệ thuật của tác giả, nó phù hợp với tính cách quên mình của anh. Khi nói về sự làm việc lẻ loi, anh không muốn nói về mình mà nói về người khác "một mình thì anh bạn trên đỉnh Phanxipang ba nghìn một trăm bốn mươi hai kia mới một mình hơn cháu". Khi ông họa sĩ già chỉ định vẽ anh thì anh giới thiệu "ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa, đồng chí cán bộ khoa học nghiên cứu làm bản đồ set riêng cho nước nhà". Tính khiêm tốn, anh không muốn mình được đề cao.

Viết đến đây, ta lại nhớ đến bài thơ Dáng đứng Việt Nam của Lê Anh Xuân. Nhân vật trữ tình trong bài thơ của của anh cũng là một người anh hùng "không một tấm hình, không một dòng địa chỉ" mà tác giả gọi bằng cái tên chung – Anh giải phóng quân. Những con người của đất nước đó đã gặp nhau ở đức tính hi sinh quên mình chăng? Những con người anh hùng vô danh ấy đã "ngày đêm làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước" một cách thầm lặng, không chút ồn ào khoa trương. Họ làm việc, công tác rất sôi nổi hăng hái nhưng không lên gân, tâm hồn họ đẹp đẽ và trong sáng nhưng không đơn giản. Trong Lặng lẽ Sa Pa ta thấy họ là cả một tập thể: người bạn ở đỉnh núi Phanxipang, ông kĩ sư, người cán bộ khoa học. Qua thân thế, cuộc đời của một con người bình thường từ quần chúng mà ra ấy, nhà văn đã phản ánh được tư tưởng mới của thời đại Cách mạng chúng ta. Vì thế, nhân vật ấy trở thành điển hình và có tác dụng giáo dục mạnh mẽ.

Mặt khác, các nhân vật trong truyện từ bác lái xe, đến ông họa sĩ già, cô gái trẻ đều góp phần làm cho hình ảnh anh thanh niên được sinh động và đậm nét hơn. Bác lái xe xuất hiện chỉ có tác dụng dẫn dắt giới thiệu nhân vật chunhs nhưng chính lời nói của bác lại gây sự chú ý, hứng thú cho người đọc. Ông họa sĩ già với niềm say mê và sự suy tư trầm lắng trước sự xuất hiện bất ngờ của một đối tượng nghệ thuật, mà bao lâu ông khó nhọc tìm kiếm, đã đem đến cho hình tượng anh thanh niên một vẻ đẹp hồn nhiên chân thật mà cũng hết sức độc đáo.

Đặc biệt, cuộc gặp gỡ bất ngờ của cô kĩ sư nông nghiệp với anh cán bộ khí tượng trẻ tuổi. Cô gái bàng hoàng khi đột nhiên khám phá trên mấy trang sách đọc dở của anh cuộc sống tinh thần tuyệt đẹp.

Những nét miêu tả tinh tế của tác giả về tâm tư, dáng điệu cử chỉ góp phần tô điểm thêm một cách ý nhị, duyên dáng cho bức chân dung của nhân vật chính.