Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu, khi đi chụp ảnh, phát hiện đầu tiên của nhân vật Phùng là:

Phê phán, tố cáo xã hội đẩy người nông dân hiền lành, lương thiện vào bước đường cùng.

Phê phán mạnh mẽ bản chất giả dối, lố lăng, đồi bại của xã hội “thượng lưu” ở thành thị những năm trước Cách mạng.

Phê phán, tố cáo xã hội đã bỏ quên những kiếp người nhỏ bé, cơ cực trong xã hội cũ trước Cách mạng.

Phê phán, tố cáo bọn thực dân, chúa đất áp bức, đày đọa, giam hãm cả thể xác và tâm hồn người nông dân vùng núi.

Kết án đanh thép xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ.

Phê phán mạnh mẽ bản chất giả dối, lố lăng, đồi bại của xã hội “thượng lưu” ở thành thị những năm trước Cách mạng.

Phê phán, tố cáo xã hội đã bỏ quên những kiếp người nhỏ bé, cơ cực trong xã hội cũ trước Cách mạng.

Phê phán, tố cáo bọn thực dân, chúa đất áp bức, đày đọa, giam hãm cả thể xác và tâm hồn người nông dân vùng núi.

Xin quý tòa không bắt phải bỏ chồng

Xin tòa xét xử cho lão chồng vũ phu đi tù

Xin tòa giúp đỡ về kinh tế

Xin li dị chồng

Như một cô gái Di gan phóng khoáng và man dại

Người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở

Người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại

Người tài nữ đánh đàn đêm khuya

Thị (Vợ nhặt)

Mị (Vợ chồng A Phủ)

Người đàn bà hàng chài (Chiếc thuyền ngoài xa)

Thị Nở (Chí Phèo)

Vì Chí đến nhà Bá Kiến ăn vạ nhiều lần

Vì Chí đánh con trai Bá Kiến

Vì Chí nợ tiền Bá Kiến

Vì cơn ghen của Bá Kiến