Một khái niệm dùng để khái quát những vận động theo chiều hướng tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Cái mới ra đời thay thế cái cũ, cái tiến bộ ra đời thay thế cái lạc hậu là khái niệm của

Mọi sự biến đổi

Mọi sự dịch chuyển

Mọi sự thay đổi

Mọi sự chuyển hóa

Thế giới vật chất.

Các mối quan hệ hữu cơ.

Vận động.

Phát triển.

3

4

5

6

Thế giới vật chất không ngừng vận động.

Đám mây không ngừng bay.

Mặt trời không ngừng vận động.

Cái bàn không vận động.

Nước bốc hơi ở nhiệt độ cao.

Cây cối sinh trưởng ngày càng cao lên.

Xã hội chuyển từ chế độ phong kiến thành chế độ tư bản chủ nghĩa.

Các vật thể dịch chuyển trong không gian.

Sự di chuyển vị trí của các vật thể trong không gian.

Sự biến đổi, thay thể của các xã hội trong lịch sử.

Quá trình trao đổi chất giữa cơ thể sống với môi trường.

Sự vận động của các phân tử.

Cơ học.

Sinh học.

Quang học.

Hóa học.