Tìm đoạn độc thoại và nêu tác dụng trong bài "làng" Kim Lân

Có người hỏi:– Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?…– Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:– Hà, nắng gớm, về nào…Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:– Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đưa một nhát!Ông Hai cúi gầm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm sụi với nhau.Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:– Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.(Kim Lân, Làng)

Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.– Này, thầy nó ạ.Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.– Thầy nó ngủ rồi a?– Gì?Ông lão khẽ nhúc nhích.– Tôi thấy người ta đồn…Ông lão gắt lên:– Biết rồi!Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.(Kim Lân, Làng)

Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn tự sự.

Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều nhân vật. Đối thoại thể hiện ngôn ngữ của mỗi nhân vật. Ví dụ : Đoạn trích Tức nước vỡ bờ (Ngữ văn 8, tập một) có đối thoại của chị Dậu với bà lão láng giềng, có đối thoại của chị Dậu với cai lệ, đối thoại của chị Dậu với chồng.

Độc thoại là lời một nhân vật tự nói với chính mình hoặc nói với một người trong tưởng tựợng. Độc thoại có thể được nói ra thành lời, nhưng cũng có thể chỉ là dạng ý nghĩ. Độc thoại thể hiện tâm trạng, cảm nghĩ của nhân vật thì gọi là độc thoại nội tâm. Suy nghĩ của chú bé Hồng trong đoạn trích Trong lòng mẹ : Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay /ấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi được xem là độc thoại nội tâm của nhân vật. Hoặc ông Hai trong truyện Làng của Kim Lân tự dằn vặt : Nhưng sao lại nảy ra cái tin như ưậy được ? Mà thằng chánh Bệu thì đích là người làng không sai rồi. Không có lửa làm sao có khói ? Ai người ta hơi đâu bịa tạc ra những chuyện ấy làm gì. Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian!… Đấy là độc thoại nội tâm.

Trong những văn bản truyện ngắn, tiểu thuyết, chúng ta thường gặp các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.