Một loài thực vật, màu hoa do 2 cặp gen: A, a; B, b phân li độc lập cùng quy định; kiểu gen có cả 2 loại alen trội A và B quy định hoa đó kiểu gen chỉ có 1 loại alen trội A quy định hoa vàng kiểu gen chỉ có 1 loại alen trội B quy định hoa hồng kiểu gen aabb quy định hoa trắng: hình dạng quả do cặp gen D, d quy định. Thế hệ 2 Cây hoa đỏ, quả dài tự thụ phấn, thu được F₁ có tỉ lệ 56,25% cây hoa đỏ, quả dài : 18,75% cây hoa vàng, quả dài : 18,75% cây hoa hồng, quả ngắn : 6,25% cây hoa trắng, quả ngắn. Cho cây ở thế hệ P thụ phấn cho các cây khác nhau trong loài, đời con của mỗi phép lai đều thu được 25% số cây hoa vàng, quả dài. Theo lí thuyết, có tối đa bao nhiêu phép lai phù hợp?

Quy ước:

A-B- hoa đỏ; A-bb: hoa vàng; aaB-: hoa hồng; aabb: hoa trắng

D- quả dài; d- quả ngắn.

Xét tính trạng màu hoa phân li 9:3:3:1, quả dài/ quả ngắn = 3/1.

Nếu các cặp gen này PLĐL thì đời con sẽ có tỉ lê phân li (9:3:3:1)(3:1) ≠ đề cho → Cặp gen Dd nằm trên cùng 1 NST với 1 trong 2 cặp gen quy định màu hoa.

Giả sử Aa và Dd cùng nằm trên 1 cặp NST.

Ở F₁, % hoa trắng, quả ngắn \(\frac{{ad}}{{ad}}bb = 6,25\% {\rm{\;}} \to \frac{{ad}}{{ad}} = 0,25 \to \underline {ad} {\rm{ \;}} = 0,5\) → không có hoán vị gen.

Kiểu gen của P: \(\frac{{AD}}{{ad}}Bb \times \frac{{AD}}{{ad}}Bb\)

Cho cây P lai với các cây khác, xuất hiện 25% hoa vàng, quả dài (A-bbD-)

Ở F₂ xuất hiện bb, mà cây P có kiểu gen Bb → cây đem lai với cây P phải có kiểu gen Bb hoặc bb.

Có 2 trường hợp có thể xảy ra:

TH₁: Bb × Bb → 25%bb → A-D-= 100% → Có 1 phép lai: \(\frac{{AD}}{{ad}}Bb \times \frac{{AD}}{{AD}}Bb\)

TH₂: Bb × bb → 50%bb → A-D-= 50% → Có 6 phép lai: \(\frac{{AD}}{{ad}} \times \left( {\frac{{Ad}}{{Ad}};\frac{{aD}}{{aD}};\frac{{ad}}{{ad}};\frac{{Ad}}{{aD}};\frac{{Ad}}{{ad}};\frac{{aB}}{{ab}}} \right)\)

Vậy có 7 phép lai thỏa mãn.