nêu khái niệm về phát xít, đế quốc, thực dân và so sánh

Trên thế giới đã có khá nhiều tranh luận về định nghĩa cũng như bản chất của chủ nghĩa phát xít. Có thể nói chủ nghĩa phát xít là hệ tư tưởng chính trị và phong trào số đông có chủ trương thủ tiêu mọi quyền tự do cơ bản của con người, khủng bố, đàn áp tàn bạo nhân dân, gây chiến tranh xâm lược để thống trị thế giới. Chủ nghĩa phát xít luôn muốn thế giới phải khuất phục và tiêu diệt hết tất cả những dân tộc không đi theo chủ nghĩa này.Đế quốc thông thường là chỉ các quốc gia lớn mạnh, có tầm ảnh hưởng quốc tế sâu rộng, thống trị nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn hoặc chi phối được nhiều quốc gia.

1. Khái niệm:

- Đế quốc thông thường là chỉ các quốc gia lớn mạnh, có tầm ảnh hưởng quốc tế sâu rộng, thống trị nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn hoặc chi phối được nhiều quốc gia. Chủ nghĩa đế quốc là chính sách mà qua đó, các quốc gia hùng mạnh hơn mở rộng và duy trì quyền kiểm soát hay ảnh hưởng của mình đối với các nước bé hơn. Trên thực tế, hình thức này đã xuất hiện từ thời cổ đại, trong các xã hội chiếm hữu nô lệ, phong kiến... (như La Mã hay Nguyên Mông). Tuy nhiên, nó phát triển mạnh mẽ nhất trong thời đại tư bản ở châu Âu vào khoảng thế kỷ thứ 15 khi nhiều quốc gia lũ lượt đi xâm chiếm thuộc địa.

- Phát xít ( chủ nghĩa): từ " phát xít" bắt nguồn từ chữ fascico có nghĩa là "bó" hay "nhóm" vũ trang chiến đấu. Hình thức chuyên chính của bọn tư bản, đế quốc phản động , hiếu chiến nhất, chủ trương thủ tiêu mọi quyền tự do cơ bản của con người , khủng bố tàn bạo nhân dân, gây chiến tranh xâm lược, tiêu diệt các nước khác để xác lập địa vị thống trị tối cao của chúng.
Chủ nghĩa phát xít xuất hiện trước hết ở Italia từ sau Chiến tranh thế giới thứ nhất , sau đó bọn phát xít nắm chính quyền ở Italia , Đức. . .và bị đánh bại trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Ngày nay, ở phương Tây một số người vẫn mưu toan khôi phục chủ nghĩa phát xít dưới hình thức mới.

- Thực dân (chủ nghĩa): Là chính sách tạo dựng và duy trì hình thức thuộc địa của 1 nước lên 1 nước khác thông qua hình thức bạo lực. Mẫu quốc có thể tuyên bố chủ quyền và bổ nhiệm toàn quyền cai trị đối với các lãnh thổ này.

Có thể hiểu đơn giản là một nước lớn, có nền kinh tế, quân sự mạnh sẽ đem quân đi xâm chiếm các nước bé hơn rồi xây dựng hệ thống thuộc địa riêng của mình ở chính các nơi này. Tại đó, các chính sách thực dân sẽ đem lại cho mẫu quốc nhiều lợi ích như: Đầu ra cho nhiều sản phẩm trong nước, nguồn thu các nguyên liệu, sản phẩm thô khổng lồ.

 Khái niệm này thường được nhắc tới nhiều nhất trong giai đoạn từ thế kỷ 15-20 khi nhiều nước châu Âu thi nhau xây dựng thuộc địa cho riêng mình như: Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha...

Trong đó, Anh là ví dụ điển hình cho chủ nghĩa này, tính đến trước cuối thế kỷ 19, thuộc địa của Anh trải khắp địa cầu,  chiếm 1/4 diện tích lục địa (33 triệu km2) và 1/4 dân số thế giới (400 triệu người). Giai cấp tư sản Anh đã tự hào rằng "Mặt Trời không bao giờ lặn trên lãnh thổ Anh".

2. So sánh:

- Trong khi chủ nghĩa thực dân có thể hiểu như việc kiểm soát về mặt chính trị của các nước thuộc địa, bao gồm cả việc sát nhập và đánh mất chủ quyền thì chủ nghĩa đế quốc mang hàm nghĩa rộng hơn. Nó có thể kiểm soát trực tiếp về mặt chính trị của các nước thuộc địa hoặc gián tiếp thông qua những ảnh hưởng to lớn về kinh tế mà không nhất thiết phải xâm chiêm nước đó. Còn chủ nghĩa phát xít là hệ tư tưởng chính trị và phong trào số đông có chủ trương thủ tiêu mọi quyền tự do cơ bản của con người, khủng bố, đàn áp tàn bạo nhân dân, gây chiến tranh xâm lược để thống trị thế giới. Chủ nghĩa phát xít luôn muốn thế giới phải khuất phục và tiêu diệt hết tất cả những dân tộc không đi theo chủ nghĩa này.

- Chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân phát triển mạnh từ thế kỉ XV - XX, còn chủ nghĩa phát xít xuất hiện muộn hơn (vào khoảng đầu thế kỉ XX).