Nêu đặc điểm khái quát của môi trường nhiệt đới gió mùa

Khí hậu nhiệt đới gió mùa hay còn gọi là khí hậu nhiệt đới ẩm là khí hậu tương ứng với nhóm Am theo phân loại khí hậu Köppen. Giống như khí hậu xavan (khí hậu ẩm và khô nhiệt đới), khí hậu nhiệt đới gió mùa có nhiệt độ trung bình tháng trên 18^oC trong mỗi tháng và có mùa ẩm, khô đặc trưng, lượng mưa trung bình năm khoảng 1.000 - 1.500 mm ở nhiệt đới gió mùa châu Á.^[1]

Tuy nhiên, không giống với khí hậu xavan, tháng khô nhất của khí hậu nhiệt đới gió mùa có lượng giáng thủy ít hơn 60 mm/tháng, nhưng lớn hơn (100-[tổng lượng giáng thủy{mm}/25]). Quan trọng hơn, khí hậu nhiệt đới gió mùa thường không có mùa khô đáng kể như khí hậu xavan. Cuối cùng, khí hậu nhiệt đới gió mùa gặp ít sự thay đổi về nhiệt độ trong năm hơn khí hậu xavan. Đối với khí hậu này, mùa khô nhất thường xảy ra vào đông chí (đầu mùa đông) đối với phía đó của đường xích đạo.

Khí hậu nhiệt đới gió mùa được tìm thấy phổ biến ở Nam Á và Tây Phi. Tuy nhiên, có những vùng của Đông Nam Á như Việt Nam hay Thái Lan, vùng Caribe, Bắc và Nam Mĩ có kiểu khí hậu này.

Nhân tố chính kiểm soát khí hậu nhiệt đới gió mùa là hướng gió mùa. Gió mùa là một loại gió đổi hướng theo mùa. Ở châu Á, vào mùa hè (mùa mặt trời cao), có một luồng không khí vào bờ. Vào mùa đông (mùa mặt trời thấp),luồng không khí ra bờ (thổi từ lục địa ra)thường xuất hiện. Sự thay đổi về hướng là do sự khác biệt trong cách nước và đất nóng lên.

Những cách thay đổi áp suất mà ảnh hưởng đến sự phân bố theo mùa của lượng giáng thủy cũng xuất hiện ở châu Phi; mặc dù thông thường nó khác với sự hoạt động ở châu

Khái quát đặc điểm môi trường nhiệt đới gió mùa:

* Khí hậu.

            - Khí hậu nhiệt đới gió mùa điển hình ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á.

            + Mùa hạ: gió thổi từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tới theo hướng Tây Nam, đem theo không khí  mát mẻ và mưa lớn.

            + Mùa đông: gió thổi từ lục địa châu Á ra theo hướng Đông Bắc, đem theo không khí khô và lạnh.

            - Khí hậu nhiệt đới gió mùa có hai đặc điểm nổi bật là : nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và  thời tiết diễn biến thất thường.

            + Nhiệt độ trung bình năm trên 20⁰C, biên độ nhiệt năm khoảng 8⁰C.

            + Lượng mưa trung bình năm trên 1000mm, thay đổi tùy vào vị trí gần hay xa biển, sườn đón gió hay khuất gió. Mùa mưa từ tháng 5 – 10 (75% lượng mưa), mùa khô từ tháng 11 – 4.

            + Thời tiết diễn biến thất thường: mùa mưa năm đến sớm, năm đến muộn, năm mưa ít, năm mưa nhiều.

* Các đặc điểm khác của môi trường.

            - Gió mùa ảnh hưởng lớn tới cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống con người.

            - Thảm thực vật gồm: rừng rậm nhiệt đới, rừng cây rụng lá vào mùa khô, đồng cỏ cao nhiệt đới, rừng ngập mặn.

            - Nam Á và Đông Nam Á là các khu vực thích hợp cho việc trồng cây lương thực (đặc biệt là cây lúa nước) và cây công nghiệp ; đây là những nơi sớm tập trung đông dân trên thế giới .